Pengaruh Islam Dalam Bahasa Dan Kesusasteraan Terhadap Tamadun Melayu

Ukiran Tulisan Jawi di batu bersurat

Bahasa dan kesusasteraan telah mengalami banyak perubahan dengan penerimaan Islam di kalangan penduduk Alam Melayu. Bahasa Melayu telah menerima pengaruh yang besar dengan kedatangan agama Islam. Perkembangan bahasa Melayu bertambah teguh dan penyebarannya semakin meluas di Asia Tenggara bermula pada abad ke-14 sehingga akhir abad ke-18. Antara bukti yang boleh dilihat ialah penggunaan tulisan jawi telah diperkenalkan dan digunakan oleh orang-orang Melayu ketika itu. Selain itu, penyebaran Islam yang dilakukan oleh para pedagang dan mabaligh Arab, bahasa Melayu telah menerima kesan dan resapan pengaruh tulisan Arab yang dikenali sebagai tulisan jawi. Rentetan daripada itu, bahasa Melayu dan tulisan jawi diangkat sebagai bahasa ligua franca dan wahana ilmu. Melalui sistem tulisan ini, Bahasa Melayu dapat memainkan peranan lebih penting apabila ianya digunakan untuk menulis kitab-kitab agama, undang-undang dan pentadbiran.

Penggunaan bahasa Melayu sebagai bahan bahasa pengantar agama Islam telah meningkatkan taraf, kecekapan dan kewibawaaannya. Istilah-istilah yang baru dan cara penghujahan dan penyataan yang baru demi mengungkapkan penegasan dan penghujahan yang lebih rumit dan kompleks tetapi lebih tepat, persis dan saintifik.

Bagi kesusteraan Melayu tradisional, kedatangan Islam membuka lembaran baru dalam kehidupan masyrakat melayu tradisional. Agama Islam yang membawa sinar baru kepada masyrakat turut juga membawa memperkenalkan tulisan yang wajar dan sesuai untuk dikembangkan pengunaan di Alam Melayu. Dengan itu, kertas yang telah sekian lama digunakan di Timur Tengah dan di Barat, mengambil alih peranan yang dimainkan oleh batu, logam, daun lontar dan sebagainya.

Di negara kita, perkembangan kesusasteraan dan bahasa ini telah melahirkan ramai tokoh-tokoh Melayu yang menjadi tokoh kesusasteraan, seperti A.Samad Said. Beliau menerima pendidikan di Sekolah Melayu Kota Raja, Singapura (1940-1946), Victoria Institution sehingga memperolehi Sijil Senior Cambridge (1956). Pencapaian dan sumbangan Samad Said dalam memperkaya dan meninggikan nilai kesusasteraan Melayu telah mendapat penghargaan pemerintah apabila pada 29 Mei 1976 bersama beberapa pengarang lain beliau telah diiktiraf sebagai Pejuang Sastera. Tahun 1979 turut memberi erti pada Samad, apabila beliau dilantik oleh Perdana Menteri sebagai salah seorang anggota panel Anugerah Sastera dan dalam tahun yang sama beliau telah memenangi Hadiah Penulisan Asia Tenggara (SEA Write Award). Kemuncak pencapaian Samad sebagai sasterawan ialah apabila beliau dipilih sebagai penerima Anugerah Sastera Negara 1985. Dalam majlis penganugerahan itu telah dipentaskan sedutan drama terbaru A. Samad Said berjudul Wira Bukit. Dalam bidang penulisan, A. Samad Said turut menggunakan nama pena Hilmy, Isa Dahmuri, Jamil Kelana, Manja, Mesra dan Shamsir.